جایگاه و نقش رسانه‌ در مدیریت مصرف آب

آب این مایه‌ی حیات، در فرهنگ ایرانی ریشه‌ای اسطوره‌ای دارد و یکی از مقدس‌ترین عناصر طبیعی نزد ایرانیان باستان به‌شمار می‌رفته است.

 به دلیل شرایط خاص اقلیمی و نیز موقعیت ویژه ایران از لحاظ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به‌عنوان تمدنی پُرشکوه در سراسر جهان، دسترسی به آب برای ایرانیان از اهمیت کم‌نظیری برخوردار بوده است.
 
اما امروزه افزایش جمعیت، تغییرات آب‌وهوایی، گرم شدن زمین و در کنار این پدیده‌ها مدیریت نادرست سبب تشدید معضلات محیط‌زیست شده است. کشور ایران در نیم‌کره خشکی قرار دارد، بارندگی نیز کاهش‌یافته و جمعیت روز به‌روز افزایش می‌یابد و مدیریت صحیح منابع آب و برنامه‌ریزی مناسب در این حوزه نیز حلقه مفقوده سیاست‌گذاری آبی تلقی می‌شود. این عوامل سبب شده که ایران با مخاطره کمبود آب مواجه شود.
 
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که امروزه استفاده از ظرفیت رسانه‌ کارآمدترین و مهم‌ترین ابزار انتقال اطلاعات و تأمین نیازها و خواسته‌های افکار عمومی محسوب می‌شود، بنابراین شناخت ماهیت، جایگاه و ظرفیت‌های رسانه‌ای و بهره‌برداری آگاهانه و صحیح از رسانه‌ها برای رسیدن به مواجهه مناسب با مخاطرات از ضرورت‌های اساسی است که در حوزه مدیریت مصرف آب نیز می‌تواند بسیار اثرگذار واقع شود.
 
بايد گفت كه انتظارها از اصحاب رسانه در بخش آب اين است كه با بازگو كردن واقعيت‌های اقليمی كشور و بازخوانی و يادآوری جايگاه آب در فرهنگ ايران و شيوه‌های استفاده كارآمد آن در گذشته، انضباط‌ و شيوه‌های استفاده درست آب (مدیریت مصرف بهینه) در جامعه را به تدريج نهادينه سازند.
 
رسانه‌ها در عين آن‌كه بايد منعكس‌كننده‌ی خواسته‌ها و انتظارت جامعه از مسئولان باشند، نباید به بستری برای استفاده‌های ابزاری از موضوع خدمات آب و فاضلاب در رقابت‌های جناحی، منفعت‌های شخصی و یا فشار بر مسئولان برای نيل به مقاصد ديگر، تبديل شوند.
 
آب و فاضلاب در عين آن‌كه يک موضوع خدماتی با فراگيری به گستردگی تمام جامعه بوده، يک موضوع تخصصی و حرفه‌ای است كه اظهارنظر پيرامون جزئيات آن تنها برعهده‌ی متخصصين اين رشته است. اظهارنظرهای شتاب‌زده و بدون پشتوانه كارشناسی و حقوقی، پيگيری موضوع‌های آن‌را دشوار و از مدار صحيح خارج می‌سازد.
 
بنابراين لازم است تا اصحاب رسانه پيش از درج اخبار مرتبط با آن؛ با كارشناسان خبره و معتمد مشورت کنند. رسانه‌ها برای تأثیرگذاری بیش‌تر در تعدیل رفتارهای مصرفی، علاوه‌بر این‌که باید با عناصر پیرامونی و محیطی هماهنگ باشند، خود نیز نیازمند هماهنگی در اشاعه پیام‌های خود هستند، چراکه تناقض در پیام‌های مصرفی مردم را دچار سردرگمی می‌کند، پس باید هماهنگ عمل کنند.
 
رسانه می‌تواند با فعالیت در بخش آب، جامعه را نسبت به بحران آب حساس و با فرهنگ‌سازی موجبات صرفه‌جویی در مصرف آب را فراهم کند. رسانه هم‌چنین می‌تواند با انتشار مطالب کارشناسان حوزه آب سطح آگاهی مردم را افزایش داده و از سوء‌تفاهم‌هایی که در پی انتشار برخی مطالب غیرکاشناسی در شبکه‌های اجتماعی در بین مردم به‌وجود می‌آید، جلوگیری نماید.